Fosca uit Simone de Beauvoirs ‘Alle mensen zijn sterfelijk’ neemt een toverdrank tot zich waardoor hij nooit meer kan sterven. Naarmate de eeuwen verstrijken concludeert deze veertiende-eeuwse, Italiaanse vorst echter dat mensenlevens eindeloze herhalingen zijn van dezelfde gebeurtenissen. Veldslagen komen en gaan, net als hongersnoden, epidemieën, religieuze twisten, periodes van rust, oorlogen, plunderingen, jaren van opbouw, revoluties, geweld, vrede en ellende. Het houdt nooit op. Daar komt nog bij dat iedereen waar Fosca om geeft na een paar decennia weer doodgaat. Geliefdes, een zoon, nog een zoon, dierbare vrienden. De vorst verliest alle levenslust en vervloekt zijn onsterfelijkheid. Eeuwenlang zin geven aan je leven blijkt ondoenlijk.
Ergens in de 18de eeuw zegt een goede vriend tegen Fosca:
“Het is triest om oud te worden, maar wat mij sterkt, is dat ik nooit zo ongelukkig kan zijn als u.” Fosca: “Ik heb dorst.” Zijn hele lichaam deed pijn van verlangen, maar niet naar eten, noch naar drinken, noch naar een vrouw. Hij pakte het glas dat zijn vriend hem aanreikte en sloeg het in één teug naar binnen. Met een vies gezicht zette hij het terug op het ronde tafeltje. Fosca: “Ik heb alle begrip voor de experimentele methode. Als iemand mij zou verzekeren dat hij onsterfelijk was, zou ik ook proberen me daar zelf van te vergewissen. Maar houd alsjeblieft op mijn wijn te bederven met je arsenicum.” "U had inderdaad al honderd keer dood moeten zijn", zei de vriend. "Trek daar je conclusie uit", zei Fosca. "Ik ga niet dood."
(Uit het Vierde Deel van ‘Alle mensen zijn sterfelijk’.)
Ik ben deze klassieker na tientallen jaren voor de tweede keer aan het lezen en merk dat het verhaal me troost biedt. Door de belevenissen van Fosca realiseer ik me hoe dankbaar ik ben voor mijn sterfelijkheid en hoe daardoor alles wat ik meemaak extra waarde krijgt. Hoe pijnlijk moet het zijn om van mensen te gaan houden en ze al na een paar decennia weer te verliezen, keer op keer op keer. Zie dan maar eens plezier te houden in verliefd worden, van iemand gaan houden, je verbonden voelen. Het leven heeft zin omdát het eindig is. “Zonder de dood geen leven’ las ik in een recensie over dit prachtige boek.
Nu ik dankbaarheid voel vanwege mijn sterfelijkheid, zou ik dan het ouder worden makkelijker kunnen accepteren, misschien zelfs verwelkomen?
Zo kan een verhaal over eeuwig leven ervoor zorgen dat ik blij ben met de eindigheid van mijn bestaan. Merci merci Simone.
